Nowoczesna Teoria Monetarna i polityka pełnego zatrudnienia – ekonomia przyszłości?

Świat się zmienia. Zmienia się także pieniądz. Coraz częściej mówi się, że aby nadążyć za zmianami tego świata, potrzebna jest nam zmiana w myśleniu o pieniądzach. Taką zmianę oferuje Nowoczesna Teoria Pieniądza, ciesząca się coraz większą popularnością w środowisku ekonomistów na całym świecie. Na czym polega i jakie będą skutki jej wprowadzenia?

Sytuacje kryzysowe przyczyniły się do wzrostu popularności stwierdzenia, że polityka zaciskania pasa, dążąca do maksymalnej oszczędności, po prostu nie jest skuteczna. Nowoczesna Teoria Monetarna proponuje zupełnie odmienne spojrzenie na kwestię finansów i dystrybucji pieniądza. Jest to odejście od polityki pieniężnej zafiksowanej na stabilności budżetowej.

Polityka pieniężna jest ostatecznie oparta na teorii pieniądza. MMT traktuje pieniądz w specyficzny sposób. Jest to kwestia wielowątkowa. MMT akcentuje rolę państwa z suwerenną walutą, specyficznie traktuje dług publiczny, a także proponuje określone rozwiązania praktyczne dla całokształtu polityki gospodarczej. Spojrzenie na pieniądze jest bowiem fundamentalne dla ekonomii.

Teoria ta ma dużo do powiedzenia w sytuacjach kryzysowych. Proponuje odmienne rozwiązania niż ekonomia ortodoksyjna. MMT duży nacisk kładzie na kwestię wydatków państwowych. Zwolennicy MMT twierdzą, że rządy mogą kontrolować inflację, wydając mniej lub wycofując pieniądze z gospodarki poprzez podatki. Podatki są tu siłą napędową waluty. Państwo emituje pieniądz, a następnie pobiera go w formie wpływów podatkowych, które służą do regulacji popytu.

Dochody podatkowe nie są wykorzystywane do finansowania rządowego w ramach MMT, podobnie jak w przypadku, gdy firma wykorzystuje swoje dochody na pokrycie swoich wydatków. Zachowaniem państwa w czasach kryzysu (w ramach tej teorii) powinna być ekspansja fiskalna, dążąca do podniesienia efektywnego popytu. Wydatki budżetowe stoją tu w opozycji do zachowania firm, które w niepewnych czasach dążą raczej do oszczędności.

Czym są efekty zewnętrzne w ekonomii?

Postulatem praktycznym MMT jest wprowadzenie powszechnej gwarancji zatrudnienia. System gwarancji zatrudnienia zapobiegłby długotrwałemu bezrobociu osobom bez pracy, dzięki wcześniejszemu dostępowi do systemu dla młodych pracowników. Pełne zatrudnienie to postulat ekonomii keynesowskiej od dekad.

Zalety tego rozwiązania są nieocenione, także dla biznesu. Pełne zatrudnienie poprawi zaufanie przedsiębiorców i konsumentów, co w dłuższej perspektywie zachęci do wyższego wzrostu. Prawdziwe pełne zatrudnienie to idealna sytuacja, w której każdy, kto chce i może pracować, może znaleźć pracę, a bezrobocie wynosi zero. Jak to zagwarantować?

W rzeczywistości ukształtowanej przez MMT program ten byłby finansowany przez państwo. Zarządzany byłby lokalnie. Samorządy zajmowałyby się zapewnieniem gwarancją zatrudnienia tym, którzy chcą zatrudnienie znaleźć. Mogłyby się też przyczynić do zwiększenia mobilności w sektorze biznesowym. Te lokalne urzędy pracy mogłyby oferować szkolenia, kwalifikacje, edukację i praktyki zawodowe, aby przenieść ludzi z programu do pracy w sektorze prywatnym.

Jest to ciekawa propozycja. Jej wprowadzenie na pewno byłoby rewolucyjne. Czy się uda? Przyszłość pokaże. Jedno jest pewne – wdrożenie w życie tych rozwiązań w ogromnym stopniu zmieniłoby biznes i społeczeństwo.